Blogs en Vlogs

Populaire cultuur

Het interdisciplinaire consortium kijkt naar positieve voorbeelden van verbondenheid, zoals in populaire sporten als voetbal. Maar ook naar kunst en cultuur in de grootstedelijke samenleving zoals hiphop. Ofwel: wie zijn de nieuwe helden en hoe zorgen ze ervoor dat ook jongere generaties zich thuis voelen in Europa? “Niet alleen onderzoeken we huidige voorstellingen maar we smeden met onze maatschappelijke partners ook nieuwe voorstellingen” vertelt Gillett. “We gaan Europa opnieuw voorstellen in allerlei uitingen, variërend van theaterstukken tot graphic novels, boeken, exposities, jeugdprogramma's, documentaires en trainingsprogramma’s voor docenten.”

Er worden bijvoorbeeld podcasts en een documentaire gemaakt over de opkomst en betekenis van rap, hiphop en graffitti in Nederland in de afgelopen 40 jaar, in samenwerking met onder andere betrokken artiesten, Beeld en Geluid, en the Black Archives. Ook komt er een urban arts en hiphop-archief, wat bijdraagt aan een volwaardiger plek voor deze kunstvormen in de definities van cultuur die gevestigde academische en culturele instellingen hanteren. Een ander voorbeeld is een onderzoek naar sporthelden en de invloed van stereotypen: sociologen, antropologen en historici werken daarin samen met onder andere Feyenoord en de bevindingen worden onder meer verwerkt in een theatervoorstelling.

Diversiteit leidt tot solidariteit

“Uiteindelijk willen we een meer inclusief begrip van Europa en in het bijzonder Nederland creëren”, licht Gillett toe. “Deze herdefiniëring van de Europese samenleving erkent de lange aanwezigheid van superdiverse groepen 'anderen'. Door gebruik te maken van de creatieve energie van diversiteit wordt solidariteit zichtbaar en kan herstel van koloniaal trauma plaatsvinden.”

The future is Europe: muurschildering in Brussel (CC2.0, Jeremy Segrott)

“Het uiteindelijke doel is om de veerkracht en sociale samenhang van Europa te versterken," aldus Gillett. "Dat de kracht van het project zit in de samenwerking binnen en buiten de academische muren bleek al uit de stevige discussies die binnen het project plaatsvonden over het begrip 'zwarte identiteit.' Dit begrip verenigde ons in eerste instantie: we wilden gaan onderzoeken hoe Afro-Europeanen en andere miskende groepen hebben bijgedragen aan de Europese geschiedenis en cultuur. Maar gaandeweg ontdekten we dat in ons projectnetwerk heel verschillende opvattingen leefden van ‘zwart’ en ’anders-zijn’: terwijl sommigen vonden dat de term ‘zwarte identiteit’ racisme versterkt, ervoeren anderen deze juist als een krachtige weerspiegeling van de processen van uitsluiting die hun identiteit hebben gevormd. Dit gebrek aan consensus werd juist een sterkte van ons project. De paradox is dat het doorbreken van categorieën ons samenbrengt in dit gezamenlijk avontuur. Dit toont het potentieel van onze focus op verbondenheid en ‘erbij horen’ voor de vijfjarige looptijd van dit project.”

Als onderdeel van het project zal ook een woordenlijst worden ontwikkeld die inzicht geeft in de termen die we gebruiken om onze identiteit te definiëren en in de effecten van die termen. Daarbij worden academische en alledaagse opvattingen over termen als Zwart, Anders-zijn, Europees, Zwart Europa, Afro-Nederlands, Migratieachtergrond enz. naast elkaar gelegd.

Grensverleggende samenwerking

De kracht van het consortium is de letterlijk en figuurlijk grensverleggende mate van samenwerking tussen academische onderzoeksinstellingen en maatschappelijke (community based) organisaties die de diversiteit van de Europese samenleving vertegenwoordigen en weerspiegelen. Dit team onderzoekt verbanden tussen de Nederlandse identiteit en Europa, ook in de trans-Atlantische verbinding.  

Samenwerking wetenschap en maatschappij

De Universiteit Utrecht (Rachel Gillett, Jaap Verheul en Brianna Kennedy) gaat samenwerken met een groot aantal universiteiten (Erasmus Universiteit Rotterdam, Radboud Universiteit Nijmegen, Universiteit Leiden, Universiteit van Amsterdam, Universiteit van Curaçao, Vrije Universiteit Amsterdam), hogescholen (Hanzehogeschool Groningen, Hogeschool Utrecht en Reinwardt Academie), KITLV en vele maatschappelijke en kennisorganisaties (Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst LKCA, Mulier Instituut, Nationaal Museum van Wereldculturen, de Participatie Federatie, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Cultuur Oost, House of Urban Arts, Stichting de Sportwereld, Feyenoord, Erfgoed Brabant, Keti Koti Tafel, Future Me, Foundation Amsterdam HipHop Academy, Stichting Fundashon Bon Intenshun, Literatuurmuseum, Zwart Archief, Stichting Ocan, Noordstaat, De Rijdende Popschool, Groninger Museum, Stichting Nowhere, FunX, FARE).