Blogs en Vlogs

Afgelopen week vond er een publieke talkshow plaats voor onze Caribisch Nederlanders woonachtig in en rondom de Noord-Hollandse stad Den Helder. De talkshow droeg de naam “Antiano Del Alma! Òf nò?”. Tijdens de intieme en gezellige talkshow konden Caribische Heldernaren die vanuit de eilanden op een bepaald leeftijd naar Nederland verhuisden of in Nederland geboren zijn hun verhaal kwijt. Het doel was om meer te weten te komen over wat er allemaal leeft onder onze Caribische Nederlanders in Nederland. De talkshow werd voor het eerst samen met lokale partner Stichting Ons in Den Helder georganiseerd en onderdeel van het grootschalige project Re/Presenting Europe waar Stichting Ocan in 2022 bij aansloot. Europa is divers. Nederland is divers. Caribische Nederlanders horen bij Europa. In hoeverre voelen ons Europeaan? Wat zijn onze ervaringen in en met Nederland – met het Europeaan zijn?

Volgens de Heldernaren was de Caribische gemeenschap in hun stad voorheen best hecht. Er werd met veel nostalgie terug gekeken op een periode dat er veel intenser met elkaar werd opgetrokken. Door meerdere ontwikkelingen is het innige contact minder geworden. De aanwezige panelleden en publiek van deze eerste talkshow waren allemaal afkomstig uit Curaçao. De panelleden bespraken in hoeverre zij hun draai hebben kunnen vinden in de stad en dus Nederland. Bij aankomst in een nieuwe stad, streek of land kan iemand sneller wegwijs worden gemaakt als hij/zij door een bekend gezicht wordt opgevangen en een netwerk opbouwt. De meesten beschouwen het leven die zij in Den Helder hebben opgebouwd als een zegen. De deelnemers die openhartig spraken vinden dat een leven in Europees Nederland meer structuur biedt, betere voorzieningen (vooral medische zorg) biedt en meer perspectief op zelfontwikkeling mogelijk maakt. De gevolgen van onze Caribische opvoeding op onze zelfontwikkeling bleek als thema erg populair. Er werd kritisch gekeken naar de strenge Caribische opvoeding en het gevoel van vrijheid eenmaal aangekomen in Europees Nederland. Wat blijft er overeind? De persoonlijke voorbeelden rondom opvoeding zorgde voor veel gelach in de zaal maar bleef men kritisch over de populaire opvattingen en stereotypen wanneer men de Caribische en Europese manieren van opvoeden vergelijkt. Een andere mindset is een ingrediënt om beter te overleven en vooruit te gaan, vond men. Soms is het nodig om verder te kijken dan de Caribisch-Nederlandse gemeenschap. De deelnemers zijn door hun eigen ervaringen bewust van systemische ongelijkheid die de groei belemmert.

Je draai vinden. Gaat het enkel over wennen aan cultuurverschillen, de complexere regelgeving in Europees Nederland en de veel gehoorde verschillen in klimaat? Daar eindigt het voor de Caribische Nederlanders in Den Helder niet bij. Nadat mensen een tijd(je) in Nederland gewoond hebben is het soms nodig om terug te verhuizen naar de eilanden – remigratie. Sommigen hadden en hebben al langer als plan Nederland vaarwel te zeggen als hun kinderen eenmaal studeren en het ouderlijk huis verlaten of om te zorgen voor ouders op de eilanden. Het “terugkeren” naar de eilanden kan óók voor een shock zorgen. Het valt op dat het wonen in Europees Nederland met zich meebrengt het vervreemden van de manier van wonen en werken op de eilanden. De ontvangst op de werkvloer wisselt van positief tot afkeurend op de eilanden. Het oude netwerk van voor de eerste overtocht naar Nederland is niet even groot of bestaat helemaal niet meer. Het gemis van de vriendenkring of eigen familie die in Nederland is gesticht en achtergebleven kan zwaar wegen. De gezondheids- en ouderenzorg laat vaak veel te wensen over en men vind het lastiger rondkomen.
De Caribische Nederlander wordt ook met een ingrijpende gevolg van remigratie geconfronteerd: een AOW-gat die ontstaat omdat men niet aansluitend in Nederland ingeschreven stonden. Ook in deze zaal zaten deelnemers die remigratie een kans gaven. In hun gevallen vonden zij het uiteindelijk nodig om zich opnieuw in Nederland te vestigen.

Hoe wordt je ontvangen en opgenomen in de samenleving? Hoe wordt de Caribische Nederlander in Europa en op de eilanden gezien? De jongere panelleden en deelnemers in het publiek spraken uitvoerig over biculturaliteit. Op jonge leeftijd naar Europa komen met familie of voor de studie of hier geboren zijn. Zij voelen zich Europees en zij voelen zich Caribisch. De eilanden zorgen bij deze jongeren voor een bepaald thuisgevoel. Een warmte die zij niet altijd onder veel woorden kunnen brengen. Dit gevoel maakt hen benieuwd naar een ervaring die een korte vakantie niet kan bieden. Hoe vaak zij aan de eilanden denken wisselt per deelnemer. De Caribische cultuur die zij van hun ouders en familie in de opvoeding meekregen wordt als verrijking gezien op de dominante Europese cultuur hier. Ruimere talenkennis en interculturele sensitiviteit zijn resulterende pluspunten van de biculturaliteit en voordelen die de oudere generaties in de zaal mee identificeerden.

Er kwam veel samen in multifunctioneel centrum ’t Wijkhuis. De rode draad onder de verschillende thema’s die de moderator behandelde was het thuisgevoel en jezelf verdelen over twee plekken aan zee: de noordelijke Den Helder waar men een leven hebben opgebouwd rondom zekerheid en de warme, zonnige Curaçao waar het hart ligt.

Tijdens het afsluitende gedeelte van het programma droeg een van de panelleden Nadine van der Graaf - Cecilia een speciaal geschreven gedicht voor waarin zij haar eigen identiteit mooi omschreef. Graag delen wij haar gedicht.

I Am the Bridge


They say I'm not Caribbean enough.
I wasn't raised on the island.
I don't speak the language fluently.
But it lives in me.

They say I'm not European enough either.
Too loud to ignore.
Too full to shrink.
Too real to soften.

So what am I?

I am the bridge.
Where histories meet.
Where two worlds don't collide — but intertwine.

And yes — I carry heartbreak.
I carry stories that were once too heavy to speak.

Life taught me without words:

What shaped you doesn't want to weigh you down.
It just wants to walk with you —
onto the stage,
into the light.

So let it.

I am not half of anything.

I don't belong nowhere —
I belong everywhere my feet choose to stand.

Bridging what was.
Becoming what's next. 

- Nadine