Actualiteiten

“Sabaanse Thelma Polak omgekomen in Sobibor; (…) Charles Marius Debrot sneuvelt in meidagen bij verdediging Koninklijk huis.”. De Antillen in de Tweede Wereldoorlog, Jos Rozenburg (2014).

Op oorlogsmonumenten in Curaçao, Aruba, Bonaire, Sint Maarten, Saba en Sint-Eustatius staan de namen vermeld van 129 ‘Antillianen’ die sneuvelden of omkwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog. 

Op 3 mei 2016 zullen sprekers Sergeant-majoor Elvis Manuela, Roy Pieters  en KTLV ing. Jos Rozenburg voordrachten geven over dit belangrijk hoofdstuk uit de geschiedenis van de eilanden en de huidige inzet van onze miltairen voor de wereldvrede over de hele wereld tijdens 'Caribische Nederlanders in dienst van de wereldvrede: verleden en heden'. Een door Stichting Ocan georganiseerde avond.

Onderzoeker Rozenburg is echter na langdurig onderzoek tot de ontdekking gekomen dat 37 Antilliaanse oorlogsslachtoffers ontbraken.  De reden hiervoor was dat veel oorlogsarchieven decennialang gesloten bleven. Dat schrijft de onderzoeker in zijn boek De Antillen in de Tweede Wereldoorlog, dat  sinds  5 mei 2014 in de boekhandels verkrijgbaar is.

Rozenburg, werkzaam bij Defensie en enige jaren gestationeerd op Curaçao, heeft op persoonlijke titel 8 jaar lang onderzoek gedaan naar de Caribisch-Nederlandse oorlogsslachtoffers. Van veel ‘Antilliaanse’ slachtoffers was heel weinig bekend. De onderzoeker wilde deze slachtoffers een gezicht geven en eren. De verhalen van hen staan in zijn boek.  

Geallieerde bezetting Curaçao en Aruba?

In De Antillen in de Tweede Wereldoorlog beschrijft Rozenburg op fascinerende wijze de verhalen van onder meer de aanvallen van Duitse onderzeeboten op de olieraffinaderijen van Aruba en Curaçao. Deze raffinaderijen waren voor de geallieerden van eminent belang voor de oorlogsvoering in Europa. Frankrijk en Engeland waren desnoods bereid om deze Nederlandse koloniën te ‘bezetten’ om de brandstoftoevoer voor de geallieerden te garanderen, als Nederland hiertoe niet in staat zou zijn. Dit plan werd op 4 mei 1940 niet vooraf besproken met de Nederlandse autoriteiten. Uiteindelijk hebben Frankrijk en Engeland met instemming van Nederland - dat op 10 mei 1940 net in oorlog was met Duitsland - troepen gestuurd naar respectievelijk Aruba en Curaçao 'ter bescherming van de raffinaderijen'. Na de capitulatie van de Fransen op 22 juni 1940 worden de Fransen vervangen door de Schotse troepen op Aruba. Als de Verenigde Staten betrokken worden bij de oorlog en Duitse onderzeeërs het Caribisch gebied naderen, nemen de VS het commando over op Curaçao en Aruba. Rozenburg schat dat – als de raffinaderijen in Duitse handen waren gevallen – de oorlog mogelijk twee jaar langer had geduurd.  

Ook het verhaal van de Joodse vluchtelingen uit diverse Europese landen die geweigerd werden door de Nederlandse gouverneur Wouters op Curaçao (1940 en 1941), komt aan bod in het boek van Rozenburg.

Thelma Polak, Charles Marius Debrot…

Thelma Polak. Foto: Foto: Antillesatwar.com

Volgens de auteur was het belang van de eilanden voor de geallieerde oorlogsvoering groot, maar ook de persoonlijke offers.  De23-jarige Sabaanse leerling-verpleegkundige Thelma Esther Polak werkte in het Centraal Israëlitisch Krankzinnigengesticht ‘Het Apeldoornse Bos’. Samen met ruim 1.000 (!) patiënten werd zij in de nacht van 21 op 22 januari 1943 met collega-verpleegsters gedeporteerd naar de vernietigingskampen Auschwitz en Sobibor (Polen). Thelma Polak stierf op 5 maart 1943 in Sobibor. De Curaçaose reserve-sergeant Charles Marius Debrot (20) was betrokken bij de verdediging van de linie rondom Den Haag, bedoeld om het Koninklijk Huis en de regering te beschermen tijdens de Duitse invasie op 10 mei 1940. Debrot sneuvelde in een vuurgevecht met de Duitsers bij vliegveld Ockenburg. Hij is begraven op Ereveld Grebbeberg in Rhenen. In het boek treft u vele indrukwekkende verhalen van oorlogsslachtoffers uit Curaçao, Aruba, Bonaire, Sint Maarten, Saba en Sint-Eustatius.

Antillianen gesneuveld bij Birmaspoorlijn, Zuid-Chinese Zee, concentratiekampen…

Wereldwijd zijn Antillianen gesneuveld of omgekomen in de Tweede Wereldoorlog: in concentratiekampen in Polen en Duitsland, bij gevechtshandelingen in Nederland en de Caribische zee, de Atlantische oceaan, bij de Birmaspoorlijn, de Zuid-Chinese Zee, Nederlands Indië, de Baltische zee, Australië.  

Boek verkrijgbaar

De auteur heeft het boek persoonlijk overhandigd aan Stichting Ocan op 30 april 2014.  Vervolgens reisde Rozenburg  in mei van dat jaar naar de benedenwindse eilanden om zijn boek te overhandigen aan onder meer de Gouverneurs van Curaçao en Aruba. Het is ook te bestellen via bol.com en andere vergelijkbare websites. Adviesprijs 19,95 euro.

Voor meer info:
Zie verder ook www.antillesatwar.com en voor foto’s www.lago-colony.com. 

Kranslegging Dodenherdenking 4 mei

Aanstaande dinsdag 4 mei zal Ocan een krans leggen op Nationaal Ereveld Loenen ter nagedachtenis aan de gesneuvelde (oud-)rijksgenoten: Caribishe Nederlanders, Molukkers en Surinamers. Dat doet zij in samenwerking met het Moluks overlegorgaan BUAT, het Surinaams inspraakorgaan SIO, het 4-5 Meicomité Zuidoost, Nusantara Amsterdam, en stichting Vergeet Mij Niet. De Curaçaose Sergant-majoor Elvis Manuela is aanwezig namens het Multicultureel Netwerk Defensie (MND).  Op het ereveld Loenen liggen onder meer begraven de Bonairiaan Stephanus Thodé, de Surinamer Anton de Kom en de Molukker Onisimus Wattimena. De plechtigheid begint om 13.30h met een speech van minister-president Mark Rutte. Eenieder is welkom om de ceremonie bij te wonen. Wereldwijd verzorgt de Oorlogsgravenstichting de graven van Nederlandse gesneuvelden.